10 Δεκεμβρίου 2010

Αξιότιμη
κα  Χρυσούλα Νικολάου,
Πρόεδρο Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας
Μαιάνδρου 23
115 28 Αθήνα

Θέμα: Η εφεύρεση και πρώτη εφαρμογή του εμβολιασμού στην ιατρική ανήκει στους Έλληνες ιατρούς Εμμ. Τιμόνη και Ιάκ. Πυλαρινό και όχι στον Ed. Jenner.

Αγαπητή κα Νικολάου,

Κατά την έναρξη χθες, 9 Δεκεμβρίου 2010, του σημαντικού Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας, που προεδρεύετε, έγινε αναφορά στον Ed. Jenner, (1749-1823), ως εισηγητού της μεθόδου του εμβολιασμού.

Προς ενημέρωσή γίνεται γνωστό ότι την πρώτη επιστημονική εφαρμογή του εμβολιασμού, ως μεθόδου πρόληψης και προστασίας από την ευλογιά, την εφήρμοσαν οι Ελληνες ιατροί, ο εκ Χίου Εμμανουήλ Τιμόνης, (1669-1720), και ο εκ Κεφαλληνίας Ιάκωβος Πυλαρινός, (1659-1718), οι οποίοι είχαν σπουδάσει σε Πανεπιστήμια της Ιταλίας και τα αποτελέσματά τους  δημοσιεύθηκαν στο Αγγλικό περιοδικό PhilosophicalTransactions τόμ. 29, 1714-1716, σελ. 72-82 «AnAccountorHistoryoftheProcuringtheSMALLPOXbyIncisionorInoculation; asithasforsometimebeenpractisedatConstantinople» και σελ. 393-399  «NovaettutaVariolasexcitandiperTransplantationemMethodus, nuperinventaetinusumtracta: PerJacobumPylarinum, VenetumM.D.etPeripublicaeVenetaeapudSmyrnensesnuperConsulem», (επισυνάπτονται φωτοτυπίες).

Μετά τη δημοσίευση στο περιοδικό PhilosophicalTransactions και την συμβολή στη διάδοση του εμβολιασμού κατά της παιδοφθόρου ευλογιάς της λαίδης MaryWortleyMontagu, συζύγου του ΄Αγγλου πρέσβη, της οποίας τα παιδιά εμβολιάσθηκαν από τον Τιμόνη στην Κωνσταντινούπολη, η μέθοδο αυτή εφαρμόσθηκε στην Ευρώπη με πολύ καλά αποτελέσματα. Μάλιστα ο Αναστάσιος Γεωργιάδης, καθηγητής αργότερα στο νεοϊδρυθέν Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο βιβλίο του «Αντιπανάκεια», Βιέννη 1810, σελ. 46, αναφέρει ότι με την εφαρμογή του ευλογιασμού (μεθόδου των Τιμόνη και Πυλαρινού) η θνησιμότητα από την ευλογιά έπεσε στο 0.3-0.5%. Βλ. Δημ. Καραμπερόπουλου, Η ιατρική ευρωπαϊκή γνώση στον ελληνικό χώρο 1745-1821, Βιβλιοθήκη Ιστορίας της Ιατρικής, αρ. 1, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα 2003, σελ. 312.

Στην σημαντική Γαλλική Encyclopedie των  Diderot και D' Alempert, που εκδόθηκε από 1751 κ. εξ. στο λήμμα «Inoculation» (τόμ. 8, σελ. 755 κ. εξ.) και  στη μέχρι το 1756 ιστορία του εμβολιασμού μνημονεύονται ο Τιμόνης και Πυλαρινός ως εισηγητές της μεθόδου του εμβολιασμού.

Επίσης ο Αδαμάντιος Κοραής στη γαλλική έκδοση της Ιστορίας της Ιατρικής του WilliamBlack, (Esquissed' unHistoiredelaMedicine..., Παρίσι 1798. σελ. 361 κ. εξ.) τους θεωρεί ως εισηγητές του εμβολιασμού,  όπως επίσης μνημονεύονται και στο βιβλίο J. M. Moreau, TraiteHistoriqueetPratiquedelaVaccine, Παρίσι 1801, σελ. 102.

Ακόμη προστίθεται ότι στο βιβλίο των LeslieT. MortonandRobertJ. Moore, AChronologyofMedicineandRelatedSciences, Ashgate, reprinted 1998, σελ. 67 και 68 χαρακτηριστικά τονίζεται: «1714. Inoculation against smallpox, as practised in Contantinople, driscribed by Emanuele Timoni» και «1715. Giacomo Pylarino, 1659-1718, is accredited with the "medical" discovery of variolation, in his Nova et tuta variolas excitandi per tranplantionem methodus he described its practise in Constantilople». Επίσης και στο βιβλίο του Jeremy M. Norman (ed.), Morton's Medical Bibliography, fifth edition, Scolar Press, England, 1991, σελ. 838, τονίζεται ότι ο Πυλαρινός θεωρείται ως ο πρώτος ανοσολόγος: «He is accredited with the "medical" discovery of variolation, and thus is the first immunologist».  (Επισυνάπτονται φωτοτυπίες).

 Επισημαίνεται ότι η μέθοδος του εμβολιασμού «ευλογιασμού- variolation» των Τιμόνη και Πυλαρινού του 1714 για την προστασία από την ευλογιά τροποποιήθηκε μετά οκτώ δεκαετίες, το 1798, από τον Ed. Jenner, ο οποίος έπαιρνε το προς εμβολιασμό υγρό όχι από τις φλύκταινες νοσούντων παιδιών, όπως εφήρμοζαν οι εισηγητές του εμβολιασμού Τιμόνης και Πυλαρινός, αλλά από τις φλύκταινες αγελάδων και αποτέλεσε τη γνωστή μέθοδο του «δαμαλισμού» με καλλίτερα αποτελέσματα.

Όμως η επιστημονική εφαρμογή του εμβολιασμού ως μεθόδου προστασίας από τις λοιμώδεις ασθένειες ανήκει στους ΄Ελληνες ιατρούς Εμμανουήλ Τιμόνη και Ιάκωβο Πυλαρινό, ο οποίος μάλιστα θεωρείται ως ο πρώτος ανοσολόγος. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι οι μελέτες  τους αποτελούν επί πλέον τη μοναδική μέχρι σήμερα ελληνική ερευνητική συμβολή στην παγκόσμια ιατρική, που διενεργήθηκε στον ελληνικό χώρο, μετά βέβαια εκείνων από τους ιατρούς της αρχαιότητας.

Σχετική μελέτη έχει δημσοιευθεί στο περιοδικό Δελτίο Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τόμ. 53, (2006), σελ. 347-351, και το 2009 σε ανάτυπο με επί πλέον εικόνες, το οποίο και σας αποστέλλεται.

Νομίζω, κα Νικολάου, ότι θα πρέπει να μνημονεύονται πλέον οι Ελληνες ιατροί Τιμόνης και Πυλαρινός ως οι εφευρέτες της μεθόδου του εμβολιασμού, για την προστασία από τις λοιμώδεις ασθένειες και όχι ο Ed. Jenner, ο οποίος τροποποίησε τη μέθοδό τους. Καλό θα είναι προς ενημέρωση των συναδέλφων αναγνωστών να δημοσιεύονταν   η επιστολή και στο περιοδική σας «Ανοσία». 

Με εκτίμηση

Δρ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος, Παιδίατρος
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ιστορίας της Παιδιατρικής