Επικοινωνία Εκτύπωση English

ΡΗΓΑ ρήσεις
Επιμέλεια-Εισαγωγή Δημ. Καραμπερόπουλος
 
Εκδοση Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα
Αθήνα 2000, (72 σελ.)
Το άρθρο σε αρχείο PDF 
  ISBN 960-86387-4-7

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ

  Ο Ρήγας Βελεστινλής γενήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο Θεσσαλίας, όπου βρίσκονται και τα ερείπια της αρχαίας πόλεως Φερές, από ντόπιους γονείς, οι οποίοι του έδωσαν το βαπτιστικό όνομα «Ρήγας», όνομα που συνιθιζόταν στην περιοχή του Πηλίου και της Μαγνησίας. Ο ίδιος αργότερα στα βιβλία και στα έγγραφά του πρόσθεσε ως επώνυμο το "Βελεστινλής" από το όνομα της γενέτειράς, κατά τη συνήθεια των λογίων της εποχής του. Νέος δεκαέξι, δεκαοκτώ χρονών με δίψα για μάθηση κατευθύνεται στη Σχολή της Ζαγοράς Πηλίου, όπου μελετούσε και αρχαίους συγγραφείς. Τούτο διαπιστώνεται από αυτόγραφα του σε σχετικό βιβλίο αρχαίων γεωγράφων, το οποίο τώρα απόκειται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος.

  Από το Βελεστίνο φεύγει σε ηλικία περίπου είκοσι χρονών για την Κωνσταντινούπολη, όπου μαθαίνει ξένες γλώσσες και αυξάνει τις γνώσεις του κοντά στους Φαναριώτες. ΄Όμως μετά από λίγα χρόνια εγκατέλειψε την Πόλη και εγκαταστάθηκε στη Βλαχία, η οποία γειτνίαζε με την Ευρώπη και υπήρχε κάποια ελευθερία. Εχουμε μαρτυρία του Ρήγα στο βιβλίο του «Νέα Ανάχαρσις», ότι το 1788 βρισκόταν στη Βλαχία. Στο Βουκουρέστι αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα, εισέρχεται στο πνευματικό κύκλο του λογίου Κανταρζή, γίνεται γραμματικός των Ηγεμόνων και συμμετέχει στα κοινά της περιοχής του. Εκλέγεται αντιπρόσωπος της γειτονιάς του σε μια περίπτωση διάνοιξης ενός δρόμου και σε μια επιδημία πανώλης του ανατίθεται ο έλεγχος των σπιτιών για τη διαπίστωση των αρρώστων..

  Μετά τον πόλεμο των "τριών ιμπερίων" και τις συμφωνίες του Συστώβ (1791) και Ιασίου (1792) μεταξύ της Αυστρίας, της Ρωσσίας και της Οθωμανικής Πύλης αντίστοιχα, και την διάψευση των ελπίδων, πως τάχα τα χριστιανικά κράτη θα απελευθερώσουν τους Ελληνες και τους άλλους Βαλκανικούς λαούς από τον Οθωμανικό δεσποτισμό και τυραννία, ο Ρήγας συνέλαβε το επαναστατικό του σχέδιο για τήν στήριξη της Επανάστασής του στις ντόπιες, γηγενείς δυνάμεις των σκλαβωμένων. Εμπειρία και γνώση σημαντική, η οποία θα έγινε αιτία ούτως ώστε στα έργα του να μην απευθύνει έκκληση για βοήθεια στις μεγάλες τότε δυνάμεις για την προετοιμαζόμενη επανάστασή του.

  Ο Ρήγας μεταβαίνει για πρώτη φορά στη Βιέννη το 1790, ως γραμματικός και διερμηνέας ενός τοπάρχου. Τότε εκδίδει και τα δύο πρώτα του βιβλία «Σχολέιον των ντελικάτων εραστών» και «Φυσικής απάνθισμα», το οποίο περιέχει, όπως εχουμε αποδείξει, σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις από τη Γαλλική Εγκυκλοπαιδεία των Ντιντερώ και Ντ΄Αλαμπέρ. Στη Βιέννη επανέρχεται έξι χρόνια αργότερα, το1796, εποχή που αρχίζει να εφαρμόζει το μεγαλόπνοο επαναστατικό του σχέδιο για την ελευθερία της Ελλάδος και των άλλων Βαλκανικών λαών.

  Το 1797 είναι η μεγάλη εκδοτική χρονιά του Ρήγα. Μεταφράζει και τυπώνει τα θεατρικά του έργα «Βοσκοπούλα των Αλπεων» του Μαρμοντέλ και τα «Ολύμπια» του Μεταστάσιο. Μάλιστα στον πρόλογο των Ολυμπίων παραθέτει τη σημαντική πληροφορία πως τα ολυμπιακά αγωνίσματα και στην εποχή του ακόμη, τον καιρό της σκλαβιάς, διατηρούνταν στην Θεσσαλία και στην υπόλοιπο Ελλάδα. Πληροφορία η οποία συμβάλλει στην εδραίωση της πεποίθησης για τη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Συνθέτει τον επαναστατικό παιάνα «Θούριος» και τυπώνει σε δώδεκα φύλλα Τη «Χάρτα της Ελλάδος, τους χάρτες της «Βλαχίας» και της «Μολδοβίας», και ακόμη θα τύπωνε με τη διοικητική διαίρεση σε επαρχίες και τοπαρχιες χάρτες λεπτομερείς για τη Βουλγαρία, τη Σερβίας και την Αλβανία. Εξέδωσε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και το βιβλλιο «Νέος Ανάχαρσις». Τέλος, τον Οκτώβριο του 1797, χωρίς την άδεια του λογοκρίτη όπως έκανε μέχρι τότε σε όλα του τα έργα, γιατί δεν θα μπορούσε πλέον να τον παραπλανήσει, παράνομα τυπώνει, κλεισμένος δύο μερόνυχτα στο τυπογραφείο των Σιατιστινών αδελφών Πούλιου, το επαναστατικό του κείμενο με τίτλο «Νέα Πολιτική Διοίκησις», που περιέχεται η Επαναστατική Προκήρυξη, τα Δίκαια του Ανθρώπου, το Σύνταγμα και ο Θούριος. Επίσης τύπωσε και το στρατιωτικό εγχειρίδιο περί πολεμικής τέχνης «Στρατιωτικόν εγκόλπιον», το οποίο όμως κατασχέθηκε από την Αυστριακή Αστυνομία και δεν είδε το φώς της δημοσιότητος.

  Τον Δεκέμβριο του 1797 αναχώρισε από τη Βιέννη με σκοπό να κατέβει στην Ελλάδα και να θέσει σε εφαρμογή το επαναστατικό του σχέδιο. Στέλνει στη Τεργέστη, στον εμπορικό οίκο φίλου του τα κιβώτια με το επαναστατικό υλικό. Για να το μεταφέρει στην Ελλάδα. Εκέι μετά από προδοσία ενός Ελληνα δυστυχώς εμπόρου, την ώρα που καταφθάνει στην Τεργέστη, συλλαμβάνεται από την Αυστριακή Αστυνομία, η οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε αντιληφθεί την επαναστατική κίνηση του Ρήγα, γι' αυτό και αναστατώθηκε μια και δόθηκε η εντύπωση ότι ο Ρήγας εκμηδένησε την τόσο καλά οργάνωσή της. Ανακρίνεται, φυλακίζεται, βασανίζεται επί έξι μήνες και τελικά με σίδερα στα χέρια και στα πόδια μεταφέρεται στο Βελιγράδι και παραδίνεται στους Τούρκους, οι οποίοι τον θανατώνουν μαζί με τους άλλους επτά συντρόφους του στον Πύργο Νεμπόϊζα, τον Ιούνιο του 1798.

 

  Το επαναστατικό σχέδιο του Ρήγα

  Για την απελευθέρωση της Ελλάδος και των άλλων Βαλκανικών λαών από την Οθωμανική τυραννία, ως πραγματικός ηγέτης, ο Ρήγας φρόντισε για την προετοιμασία της επανάστασης καί την εφαρμογή της. Ετσι, έδωσε σημασία στην ανύψωση πρώτα του ηθικού των σκλαβωμένων και στη δημιουργία επαναστατικής διάθεσης, ωστε να πάρουν τα όπλα εναντίον του τυράννου. Χρησιμοποίησε τα δύο σημαντικά μέσα της επικοινωνίας τον ήχο και την εικόνα κατά την εφαρμογή του επαναστατικού του σχεδίου. Εξέδωσε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τους τέσσερις στρατηγούς του και τέσσερις παραστάσεις από τα κατορθώματα του Μ. Αλεξάνδρου, το οποίο πρόσφερε στους σκλαβωμένους ως πρότυπο ανδρείας και αποφασιστικότητας. Γι΄ αυτό εξ άλλου και στον ΄Υμνο Πατριωτικό, στροφή 33, αναφωνεί:

«Αλέξανδρε, τώρα να βγής

Από τον τάφον, και να ιδής,

Των Μακεδόνων πάλιν

Ανδρείαν την μεγάλην,

Πώς τους εχθρούς νικούνε,

Με χαρά στη φωτιά».

  Σε μιά εποχή όπου όλοι υμνούσαν τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη ως ελευθερωτή των λαών, ο οποίος μάλιστα βρισκόταν δίπλα στην σκλαβωμένη Ελλάδα, ο Ρήγας δεν έγραψε ένα στίχο, δεν τον ύμνησε. Αντίθετα εκείνη την εποχή τύπωνε την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προσφέροντας τον ως πρότυπο στους ΄Ελληνες. Εξέδωσε επίσης τον τόμο «Νέος Ανάχαρσις», όπου αναφερεται στην ένδοξη ιστορία της αρχαίας Ελλάδος. Με το τραγούδι, με τον επαναστατικό παιάνα "Θούριος", προσπαθεί να εμψυχώσει τους σκλαβωμένους και να τους ωθήσει στην μαγάλη απόφαση, την επανάσταση. Στους στίχους διεκτραγουδεί τη θλιβερή κατάσταση των σκλαβωμένων:

«Ως πότε παλληκάρια να ζούμεν στα στενά,

μονάχοι, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;

 

να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιοά μας κι όλους τους συγγενείς;

 

Τί σ' ωφελεί άν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά;

Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά».

(Θούριος, στίχ. 1-2, 4-6, 9-10)

  Τονίζει όμως στους σκλαβωμένους πως η ελευθερία είναι αξία ανώτερη και από τη ζωή, γι' αυτό εκφράζοντας και την εμπειρία των σαράντα χρόνων ζωής του, βροντοφωνεί:

«Καλλιό ΄ναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή» (Θούριος, στίχ. 7-8)

  Παροτρύνει τους λαούς των Βαλκανίων να αρπάξουν τα όπλα και να ριχθούν στον ιερό αγώνα της επανάστασης:

 

«Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένοι και Ρωμιοί,

αράπηδες και άσπροι, με μιά κοινή ορμή,

για την Ελευθερίαν να ζώσωμεν σπαθί

πως είμασθ΄αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή»(Θούριος, στίχ. 45-48).

 

  Ακόμη, ως πραγματικός ηγέτης έδινε σημασία στο ψυχολογικό παράγοντα των σκλαβωμένων. Προσπαθούσε να ανυψώσει το ηθικό τους. Γι' αυτό καταρρίπτει ως μύθο τη διάχυτο πεποίθηση ότι τάχα τα οθωμανικά στρατεύματα ήταν ανίκητα. Δείχνει απεναντίας ότι στην πραγματικότητα ήταν ευάλωτα και ενισχύσει έτσι το φρόνημα των επαναστατών. Για τον σκοπό αυτό στο Θούριό του φέρνει το συγκεκριμένο παράδειγμα των "Γκιρζιανλήδων" (λαού στα βουνά του Αίμου) που επαναστάτησαν στην περιοχή της Θράκης. Και ο Ρήγας διαλαλεί πως ο Σουλτάνος δεν είναι τόσο δυνατός, όσο οι σκλαβωμένοι νομίζουν:

«Ποτέ μην στοχασθήτε πως είναι δυνατός

καρδιοχτυπά αι τρέμει σαν λαγός κι αυτός.

Τριακόσιοι Γκιρζιαλήδες τον έκαμαν να διή

Πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγή», (Θούριος, στίχ. 111-114).

 

  Ο επαναστατικός παιάνας, Θούριος, γρήγορα διαδόθηκε σε χειρόγραφη μορφή στο χώρο των Βαλκανίων εμψυχώνοντας τους σκλαβωμένους για τον τιτάνιο του πολέμου αγώνα. Μάλιστα, η διάδοση και εξάπλωσή του αποτελεί μοναδικό, ίσως, φαινόμενο στην ιστορία των λαών.

  Ο Ρήγας κατά την προετοιμασία του επαναστατικού του σχεδίου σκέφθηκε πως είναι απαραίτητη η εκπαίδευση των σκλαβωμένων στην πολεμική τέχνη και σύμφωνα με τις ισχύουσες απόψεις της εποχής του, για να είναι σε θέση να αντιπαραταχθούν στο στρατό του Σουλτάνου. Για το σκοπό αυτό μεταφράζει το "Στρατιωτικόν Εγκόλπιον", ενός διασήμου τότε Γερμανού στρατηγού. Με την ενέργειά του αυτή θα τόνωνε το ηθικό των σκλαβωμένων οι οποίοι θα έβλεπαν ότι εκπαιδεύονται στην πολεμική τέχνη της εποχής όπως εκπαιδεύεται και ο στρατός του σουλτάνου. Επίσης, την έναρξη της Επαναστάσεως τη σχεδίαζε να γίνει από την περιοχή όπου βρίσκονταν οι εμπειροπόλεμοι πληθυσμοί της Μάνης και της Ηπείρου. Στη συνέχεια, η Επανάσταση θα επεκτεινόταν στα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδος και στις άλλες Βαλκανικές περιοχές.

  Πρέπει να τονισθεί πως ο Ρήγα στήριζε την επανάστασή του στις ντόπιες, γηγενείς δυνάμεις των σκλαβωμένων. Δεν υπάρχει στα έργα του, στο Θούριο του, έκκληση στις τότε μεγάλες δυνάμεις ανατολής και δύσης, για βοήθεια στην επανάσταση του. Πίστευε πως οι ξένες δυνάμεις θα εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους και μόνο. Με την επικράτηση της επανάστασής του, τέλος, στη θέση του οθωμανικού δεσποτισμού, θα δημιουργούσε τη Νέα Πολιτική Διοίκηση του, τη νέα τάξη πραγμάτων στο Βαλκανικό χώρο, με την εφαρμογή του Δημοκρατικού Καταστατικού Συντάγματος και των Δικαίων του Ανθρώπου. Στήριζε τη νέα πολιτική κατάσταση στη δημοκρατία καί όχι στην κληρονομική εξουσία. Πρότυπά του ήταν η Δημοκρατία των αρχαίων Αθηνών και η Γαλλική Επανάσταση.

 

  Η "Χάρτα της Ελλάδος" χάρτης του κράτους του Ρήγα

 

  Ο Ρήγας τύπωσε σε έξι μήνες, αφού έπαιρνε την άδεια του λογοκρίτη της αυστριακής αστυνομίας, τη δωδεκάφυλλη "Χάρτα της Ελλάδος". Κατόρθωσε να αποκρύψει τους πραγματικούς του σκοπούς της έκδοσής της με την αναγραφή του ονόματος με την καταχώριση των επιπεδογραφιών ιστορικών τόπων και γεγονότων της αρχαιότητος και την παράθεση διάσπαρτα στα δώδεκα φύλλα της Χάρτας των εκατόν εξήντα δύο νομισμάτων. Η Χάρτα ήταν πολιτικός χάρτης του κράτους του, με σύνορα και διαιρεμένος σε επαρχίες και τοπαρχίες για να είναι σε θέση μετά την επανάσταση και το γκρέμισμα της τυραννίας, να συστήσει τη δημοκρατική πολιτεία, με τη διενέργεια εκλογών και την εκλογή αντιπροσωπευτικής βουλής. Σύμφωνα με το Σύνταγμά του, το οποίο τύπωσε παράνομα, κάθε επαρχία θα έστελνε ανάλογο αριθμό αντιπροσώπων. Ο Ρήγας ετοίμασε τον λεπτομερή αυτόν χάρτη του κράτους του, του βαλκανικού χώρου, για να είναι προετοιμασμένος για τη διεξαγωγή εκλογών το 1798 και την αναλογική αποστολή αντιπροσώπων βουλευτών, όπως ορίζει το Σύνταγμά του, άρθρα 20, 22.

 

  Το πρωτοπόρο Σύνταγμα του Ρήγα

 

  Ο Ρήγας Βελεστινλής ως ρεαλιστής ηγέτης ενδιαφέρθηκε για το πολιτικό σύστημα που θα εφαρμοζότανε μετά την επανάσταση και την κατάλυση της τυραννίας. Πίστευε ότι η αναρχία είναι μορφή τυραννίας, όπως μάλιστα το διατυπώνει και στο Θούριό του (στίχος 27) πως «η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά». Γι' αυτό, για να μπορούν οι επαναστατημένοι λαοί των Βαλκανίων να κυβερνηθούν δημοκρατικά, συντάσσει ένα σχέδιο Συντάγματος τέσσερα χρόνια μετά το πρότυπο γαλλικό σύνταγμα του 1793. Ο Ρήγας ωστόσο πρόσθεσε και πολλά δικά του στοιχεία, όπως για παράδειγμα πρώτος καθιέρωνε σε Σύνταγμα την υποχρεωτική εκπαίδευση αγοριών και κοριτσιών, γνωρίζοντας τη μεγάλη παιδευτική δύναμη της γυναίκας στην διάπλαση και ανάπτυξη του ανθρώπου. Επίσης συνιστούσε την οικονομική ενίσχυση των αδυνάτων από την πολιτεία και αναγνώριζε δικαιώματα εκτός από τα άτομα και στις κοινωνικές ομάδες, κάτι που πρίν από πενήντα σχεδόν χρόνια αναγνωρίσθηκαν από τον καταστατικό χάρτη του Ο.Η.Ε.

  Στο άρθρο 7 του Συντάγματός του τονίζει με έμφαση πως κυρίαρχος λαός του κράτους του μετά την επανάσταση θα είναι όλοι οι κάτοικοι «χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, ΄Ελληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί, Βλάχοι, Αρμένηδες, Τούρκου, και κάθε άλλο είδος γενεάς». Συνιστά τη συνεργασία των λαών για την εδραίωση και προκοπή της δημοκρατικής πολιτείας του Βαλκανικού χώρου. Γι' αυτό τονίζει πως

«ο Βούλγαρος πρέπει να κινήται, όταν πάσχη ο Έλλην και τούτος

πάλιν δι' εκείνον και αμφότεροι δια τόν Αλβανόν και Βλάχον»

("Τα Δίκαια του Ανθρώπου", άρθρο 34).

 

  Επί πλέον τονίζει ότι οι δημοκρατικοί πολίτες θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στα κοινά και νά υπερασπίζουν τους δημοκρατικούς θεσμούς θεωρώντας αυτήν την υποχρέωσή τους «ως το πλέον ιερόν από όλα τα χρέη» τους, (Τα Δικαία του Ανθρώπου, άρθρο 35).

***

 

  Συνοπτικά μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Ρήγας Βελεστινλής είναι μία από τίς μοναδικές φυσιογνωμίες του Νεώτερου Ελληνισμού και του Βαλκανικού χώρου: Διαφωτιστής, επαναστάτης μάρτυρας, πολιτικός νούς, στρατιωτικός νους, οραματιστής μιας δημοκρατικής πολιτείας των Βαλκανικών λαών, μετά την αποτίναξη της οθωμανικής τυραννίας. Δεν ευτύχησε λόγω της προδοσίας να δεί ελεύθερους από τη σουλτανική τυραννία τους βαλκανικούς λαούς. Το επαναστατικό του ωστόσο μήνυμα ατσάλωσε τους σκλαβωμένους στην απόφασή τους για επανάσταση και λίγα χρόνια αργότερα ο σπόρος της λευθεριάς βλάστησε στα Βαλκάνια.

  Στην παρούσα καλαίσθητη έκδοση προσφέρονται πενήντα χαρακτηριστικές ρήσεις του Ρήγα που συλλέχθηκαν από τα έργα του και οι οποίες αναφέρονται στα μεγάλα θέματα του ανθρώπου: την ελευθερία, την παιδεία, τη δικαιοσύνη, τη φιλία, τη δημοκρατία ,την πατρίδα, την ισονομία, την ανεξιθρησκεία, τη γλώσσα, το καθήκον.

ΡΗΓΑ ΡΗΣΕΙΣ

 

1. «Οποιος ελεύθερα συλλογάται συλλογάται καλά». Φυσικής απάνθισμα, σελ. 24

 

2. «Καλλιό ΄ναι μιάς ώρας ελευθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Θούριος, στιχ. 7-8

 

3. «Ολοι χωρίς εξαίρεσιν έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 22

 

4. «Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 22

 

5. «Ο ιερός τη πατρίδος έρως εμφωλεύει εις την καρδίαν, και η καρδία δεν γηράσκει ποτέ». Ηθικός Τρίπους, σελ. 118

 

6. «Η Πατρίς έχει να καταστήση σχολεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και θηλυκά παιδία». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 22

 

7. «Κάλλιο για την πατρίδα κανένας να χαθή ή να κρεμάση φούντα για ξένον στο σπαθί». Θούριος, στίχ. 57-58

 

8. «Για την Πατρίδα όλοι νά 'χωμεν μιά καρδιά». Θούριος, στίχ. 42

 

9. «Καιρός είν' της Πατρίδος ν' ακούστε τη λαλιά». Θούριος, στίχ. 80

 

 

10. «Ας καταβάλουν ευμενώς έκαστος έρανον ό,τι βούλεται, οπού, βοηθούμενον πανταχόθεν, να αναλάβη το πεπτωκός Ελληνικόν Γένος>. Φυσικής Απάνθισμα, σελ. θ΄, «Προς τους αναγνώστας».

 

11. «Στην πίστιν του καθένας ελεύθερος να ζή». Θούριος, στίχ. 43

 

12. « Οι άνθρωποι δεν αμαρτάνουν, αν ερευνούν το αποτέλεσμα και τον λόγον Του (του Δημιουργού)». Φυσικής απάνθισμα, σελ. 40

 

13. «Πάντοτε επισφαλείς αι επίνοιαι και των πλέον σοφών ανθρώπων». Φυσικής Απάνθισμα, σελ. 64

 

 

14. «Υπό την τυραννίαν του Οθωμανικού δεσποτισμού... κανένας, οποιασδήποτε τάξεως και θρησκείας, δεν είναι σίγουρος μήτε δια την ζωήν του, μήτε δια την τιμήν του, μήτε δια τα υποστατικά του». Επαναστατική Προκήρυξις

 

15. «Να μήν αφεθώσιν ουδέποτε να καταπατώνται ως σκλάβοι εις το εξής από την απάνθρωπον τυραννίαν». Επαναστατική Προκήρυξις

 

16. «΄Ολοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, κατά φυσικόν λόγον είναι ίσοι». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 3

 

17. « Οι Νόμοι νάν' ο πρώτος και μόνος οδηγός». Θούριος, στίχ. 25

 

18. «Ο Νόμος είναι ο αυτός δια το πταίσμα και αμετάβλητος, ήγουν δεν παιδεύεται ο πλούσιος ολιγώτερον και ο πτωχός περισσότερον δια το αυτό σφάλμα, αλλ' ίσια-ίσια». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 3

 

19. «Ο Νόμος είναι εκείνη η ελευθέρα απόφασις, οπού με την συγκατάθεσιν όλου του λαού έγινεν». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 4

 

20. «Η Ελευθερία είναι εκείνη η δύναμις οπού έχει ο άνθρωπος εις το κάμη όλον εκείνο, οπού δεν βλάπτει εις τα δίκαια των γειτόνων του».

 

Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 6

 

21. «Το ηθικόν σύνορον της Ελευθερίας είναι τούτο το ρητόν: Μη κάμης εις τον άλλον εκείνο οπού δεν θέλεις να σε κάμουν». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 6

 

22. «Το δίκαιον του να φανερώνωμεν την γνώμην μας και τους συλλογισμούς μας, τόσον με την τυπογραφίαν, όσον και μέ άλλον τρόπον δεν είναι εμποδισμένον». Τα Δίκαια του Ανθρωπου, άρθρο 7

 

23. «Ο Νόμος έχει χρέος να διαφεντεύη την κοινήν ελευθερίαν όλου του έθνους και εκείνην του κάθε ανθρώπου». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 9

 

 

24. «΄Ολον το έθνος αδικείται, όταν αδικείται ένας μόνος πολίτης». Τα Δίκαια του ανθρώπου, άρθρο 23

 

25. «Κανένας δεν έχει το δίκαιον να στοχάζεται τον εαυτόν του απαραβίαστον περισσότερον από τους άλλους». Τα Δίκαια του ανθρώπου, άρθρο 31

 

26. «Κανένας δεν αντιστέκεται, όταν ηξεύρη πως θέ να λάβη το δίκαιόν του με την συνδρομήν του Νόμου». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 33

 

27. «Οταν η διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρή τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του και το πλεόν απαραίτητον από όλα τα χρέη του». Τα Δίκαια του Ανθρώπου, άρθρο 35

 

28. «Παρασταίνει όλον το ΄Εθνος το πλήθος του λαού, το οποίον είναι ως θεμέλιον της εθνικής παραστήσεως και όχι μόνον οι πλούσιοι και οι προεστοί». Το Σύνταγμα, άρθρο 21

 

29. «Κανένας πολίτης δεν εξαιρείται από την τιμίαν υποχρέωσιν τού να συνεισφέρη κατά την δύναμιν και τα πλούτη του τα εις δημοσίας ανάγκας δοσίματα». Το Σύνταγμα άρθρο 101

 

30. «Η γενική δύναμις της Δημοκρατίας συνίσταται εις ολόκληρον το έθνος». Το Σύνταγμα, άρθρο 107

 

31. «Ως πότ' οφφικιάλιος (αξιωματούχος) σε ξένους βασιλείς; έλα να γίνης στύλος δικής σου της φυλής». Θούριος, στίχ. 55-56

 

32. «Οι ΄Ελληνες...δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξωρισμένους από την πατρίδα των δι' αιτίαν της Ελευθερίας». Το Σύνταγμα, άρθρο 120

 

33. «Για την Ελευθερίαν να ζώσωμεν σπαθί, πως είμασθ' αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθή». Θούριος, στίχ. 47-48

 

 

34. «Οι ΄Ελληνες...απαρνούνται και δεν δίδουν υποδοχήν και περιποίησιν εις τους Τυράννους». Το Σύνταγμα, άρθρο 120

 

35. «Οι ΄Ελληνες...δεν κάνουν ποτέ ειρήνην με ένα εχθρόν, οπού κατακρατεί τον ελληνικόν τόπον». Το Σύνταγμα, άρθρο 121

 

36. «Ως πότε παλληκάρια, να ζώμεν στα στενά μονάχοι, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;». Θούριος, στίχ. 1-2

 

37. «Τί σ' ωφελεί άν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά; στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά». Θούριος, στίχ. 9-10

 

38. «Συμβούλους προκομένους, με πατριωτισμό, να βάλωμεν εις όλα να δίνουν ορισμόν». Θούριος, στίχ. 23-24

 

39. «Σταυρός, η πίστις και καρδιά, δουφέκια και καλά σπαθιά, γκρεμίζουν Τυραννίαν τιμούν Ελευθερίαν». Υμνος Πατριωτικός, στροφή 14

 

40. «Κ' η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά». Θούριος, στίχ. 27.

 

41. «Στην γνωμη των τυράννων να μήν ελθώ ποτέ Μήτε να τους δουλεύω, μήτε να πλανηθώ Εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ». Θούριος, στίχ. 33-35

 

42. «Σας κράζη η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί ζητά την συνδρομήν σας με μητρικήν φωνή». Θούριος, στίχ. 85-86

 

43. «Με μιά καρδίαν όλοι, μιά γνώμην, μια ψυχή, κτυπάτε του Τυράννου την ρίζαν, να χαθή». Θούριος, στίχ. 105-106

 

44. «Να λάμψη πάλιν Λευθεριά, ως ήτον τότε μια φορά». Υμνος Πατριωτικός, στροφή 20

 

45. «Πως οι προπάτορές μας ωρμούσαν σαν θεριά για την ελευθερίαν πηδούσαν στη φωτιά». Θούριος στίχ. 117-118

 

46. «Να σφάξωμεν τους λύκους, που τον ζυγόν βαστούν και Χριστιανούς και Τούρκους σκληρά τους τυραννούν». Θούριος, στίχ. 121-122

 

47. «Εις την δικαιοσύνην να σκύψη ο εχθρός». Θούριος, στίχ. 124

 

48. «Αυτοί (οι καπετανέοι) Τυράννους δεν ψηφούν κ' ελεύθεροι στον κόσμον ζούν. πλούτος, ζωή, τιμή τους είν' μόνο το σπαθί τους». Υμνος Πατριωτικός, στροφή 32

 

 

49. «Πάντοτε η σταθερότης είναι πράγμα επαινετόν αυτή έχει τα πρωτεία πολλών άλλων αρετών». Ηθικός Τρίπους σελ.187

 

50. «Σταθερός ας διαμένη στην φιλίαν του τινάς, για να έχη της ζωής του τας ημέρας του τερπνάς». Ηθικός Τρίπους, σελ. 187

 


Created by  WebLines  2004