Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να παρουσιασθούν οι διάφορες μέθοδοι που εφαρμόζονταν στη Λαϊκή Ιατρική για τη θεραπεία των εγκαυμάτων και την πρόληψη των επιπλοκών τους στον ελληνικό χώρο κατά τους νεώτερους χρόνους.

Υλικό. Διερευνήθηκαν χειρόγραφοι κώδικες καθώς και χειρόγραφα με λαϊκά ιατροσόφια.

Αποτελέσματα. Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι η τοπική φροντίδα αποσκοπούσε στην διακοπή της εγκαυματικής διεργασίας, στην κάλυψη της εγκαυματικής επιφάνειας και την πρόληψη της λοίμωξης. Τα περισσότερα χειρόγραφα αναφέρονταν κυρίως σε επιθέματα για την ανακούφιση και επούλωση από θερμικά εγκαύματα. Οι ισχυροί πόνοι ελαττώνονταν δι' επαλείψεως της πληγής με καθαρό χοίρειο λίπος ή με αμυγδαλέλαιο ή άλλες ουσίες, όπως γάλα, ξύδι, κρασί, πατάτα ωμή. Επιθέματα από βότανα, κυρίως πεντάνευρο ή από πεύκο και έλατο, που περιέχουν τερεβενθίνη, χορηγούνταν σε μολυσμένες εγκαυματικές επιφάνειες για την απορρόφηση του πύου. Ενδεικτικά αναφέρουμε από το Ιατροσοφικόν του Μητροφάνους μία συνταγή: «ενός αυγού το ασπράδι και τον κρόκον και ανακατώνεις το καλά έως να πήξοι και ίστερα βάλλοις και 2 δράμια πίσσαν ρετσίνην άσπρην του πεύκου κουπανισμένην ψιλήν..και άληφε κομμάτι παννήν λινόν μεσότριον όση η πληγή, και βάλλε το επάνω και άλλασσε το δύο φοραίς την ημέραν…η πλέον σίγουρη αλοιφή δια το καύσιμον από όσας ιξεύρουν οι άνθρωποι καθώς εγώ πολλάκις την εδοκίμασα».

Σε έγκαυμα από καμένο κερί επέθεταν μελάνι ή το έβαζαν κοντά στη φωτιά, «η φωτιά βγάζει τη φωτιά», όπως πίστευαν. Για την καλύτερη επούλωση το έγκαυμα για εικοσιτέσσερις ώρες επαλείφετο με φρέσκια κοπριά, που περιείχε λυοφάγα βακτήρια. Σε βαρύτερου βαθμού εγκαύματα που περιπλέκονταν με φλύκταινες και εσχάρες προέβαιναν σε παροχέτευση του πύου και εσχαροτομή με πυρακτομένη βελόνα και κάλυπταν την επιφάνεια με καθαρό πανί. Συνιστούσαν παράλληλα άφθονη πόση υγρών για την πρόληψη προφανώς των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και διαιτολόγιο υψηλής θερμιδικής αξίας.

Αποτελέσματα. Η θεραπεία των εγκαυμάτων δεν διέφερε από περιοχή σε περιοχή καθώς οι πρακτικές γνώσεις , τα διαθέσιμα μέσα και φάρμακα και οι τεχνικές ήταν κοινά αποδεκτές. Στα εγκαύματα μικρού πάχους και επιφάνειας ήταν αποτελεσματικές, ενώ εκτεταμένα εγκαύματα ήταν δύσκολο να αντιμετωπισθούν.