Στο πρώτο μέρος του κειμένου, ο συγγραφέας ιατρός Ιωάννης Ασάνης παραθέτει τις γνώσεις της ιατρικής επιστήμης για το σακχαρώδη διαβήτη, δίδοντας μάλιστα καί τον ορισμό πως Διαβήτης λέγεται παρά των νοσολόγων η υπερβολική έκρυσις ούρους, μετά δίψης ασβέστου, ορέξεως απλήστου, και μαρασμού. Σημειώνει ότι το 1778 από τον Κανλέϊ (William Cullen, 1710-1790) ανακαλύφθηκε στα ούρα των διαβητικών η εμπεριεχομένη σάκχαρις και ότι οι κύριοι Τενάρ και Δουπουϋτρέν έκαμαν νέας συζητήσεις και εξετάσεις εις τον σακχαρώδη διαβήτην (Luis Thenar, 1777-1857 Γάλλος χημικός, Guill. Dupuytren, 1777-1835, διάσημος Γάλλος χειρουργός). Σχετικά με την αιτία της νόσου δίδεται εξήγησις πως προέρχεται από την παραλυσίαν των χυλοφόρων αγγείων, παραπέμποντας τον αναγνώστη, για πληρέστερη ενημέρωση, στις μονογραφίες του διασήμου τότε καθηγητού Π. Φράνκ (Peter Frank, 1745-1821).

  Στο δεύτερο μέρος, ο ιατρός Ασάνης παρουσιάζει την Ιστορία της Ιατρικής επισκέψεως του, όπως αποκαλεί το ιστορικό, ενός νέου δεκατεσσάρων ετών με σακχαρώδη διαβήτη. Τα συμπτώματα του διαβήτου άρχισαν αιφνιδίως χωρίς να αποδίδεται αιτία τούτου εύλογος ουδεμία και η του ούρους ανάλυσις απέδειξε την σάκχαριν άφθονον. Μάλιστα οι ιατροί της Βιέννης, στους οποίους απευθύνθηκαν οι γονείς, απεφάσισαν τόν πάσχοντα. Στη συνέχεια περιγράφει την κατάσταση του νέου, ο οποίος παρουσίαζε ατροφία ολομελής, δέρμα ξηρόν, σκληρόν και ρυτιδώδες, η γλώσσα, ο φάρυγξ όλη η οχνεριανική μεμβράνη ξηροτάτη, δίψα και πείνα συνεχής και αδιάκοπος. Η ποσότητα των ούρων παρατηρεί ότι ήταν 24 λίτρα, τριπλασία από ό,τι έπινε και πως η κοιλιά ήταν φουσκωμένη μέ αδυναμία στα άκρα και σκληρά κόπρανα εξέβαινον δια του κλυστηρίου. Σημειώνει ότι στο συγκληθέν ιατρικό συμβούλιο, που το αποκαλεί Ιατρική συνέλευσις, πρότεινε, στηριζόμενος στην εικασίαν του περικλεούς κλινικού Ράγγη, ιατρού της Παυίας, να δοκιμασθεί στον ασθενή από του στόματος, εσωτερικώς, ένα νέο φάρμακο, ο φωσφόρος αναλυόμενος εις τον θειϊκόν αιθέρα με σχετική ζωική δίαιτα και δια καθημερινόν ποτόν μεταχειριζόμενος το υδρόγαλον.

  Παρατίθεται η θεραπευτική διαδικασία με συχνή αναφορά στην υποχώρηση των συμπωμάτων, τη βελτίωση της γενικής εικόνας του νέου, με πρόσληψη βάρους και μείωση της πολυουρίας. Τέλος, περιγράφει την κατάληξη του ασθενούς, όπου στην εξοχή εσυγχίσθη δια την δίαιτάν του με την μητέρα του, ώστε δεν ήθελε κατ΄ουδένα τρόπον να καταπεισθεί να φάγη μήτε να πίη δύω ολοκλήρους ημέρας, και παραβαίνοντας τη συσταθείσα δίαιτα με αποτέλεσμα να παρουσιάσει συνεχείς εμετούς και κοιλιακά άλγη. Την τρίτη ημέρα, που προσκλήθηκε ο ιατρός Ασάνης, είχαν αρχίσει τα του θανάτου σημεία και την νεκροτομή για την διερεύνηση της περιπτώσεως απέφυγε, όπως σημειώνει, γνωρίζων την κοινήν δυσειδαιμονίαν και απέχθειαν.

  Στο κείμενο του ιατρού Ιωάννη Ασάνη καταχωρίζονται η συμπτωματολογία του νεανικού σακχαρώδους διαβήτου με πρόταση θεραπευτικής δοκιμής νέου φαρμάκου και, ίσως για πρώτη φορά, οι όροι διαβητικός και μονογραφία, ενώ ο Στ. Κουμανούδης, Συναγωγή νέων λέξεων, Αθήνα 1900, τις αποδίδει σε μεταγενέστερους συγγραφείς.