Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να παρουσιασθούν οι μέθοδοι απογαλακτισμού του βρέφους που χρησιμοποιούνταν στην ελληνική λαϊκή ιατρική κατά την εποχή της τουρκοκρατίας.
Για το σκοπό αυτό διερευνήθηκαν διάφοροι χειρόγραφοι κώδικες καθώς και χειρόγραφα λαϊκά ιατροσόφια της εποχής εκείνης.
Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε ότι ο χρόνος απογαλακτισμού κυμαινόταν από τον πρώτο μέχρι και το τρίτο έτος της ηλικίας του παιδιού, κυρίως στο τελευταίο παιδί, ενώ στο πρόωρο γινόταν το δεύτερο χρόνο της ηλικίας του. Οι μητέρες, οι οποίες θα έπρεπε λόγω συνθηκών (ασθένειας, εργασίας, καινούργια εγκυμοσύνη) να διακόψουν απότομα το θηλασμό, μεταχειρίζονταν απλούς, αβλαβείς και ακίνδυνους τρόπους, όπως επάλειψη της θηλής του μαστού με πικρές ουσίες (κινίνο, αλόη, καφέ ή μέλι με πιπέρι), ή ως εκφοβιστικό μέσο τοποθέτηση δέρματος ζώου, αχινού ή βούρτσα. Άλλος τρόπος ήταν η επάλειψη του στήθους με καπνό ή μελάνι, ή ακόμη τοποθέτηση στο μαστό μαλλιών από την ινιακή χώρα της κεφαλής του παιδιού. Ταυτόχρονα για να διακοπεί η παραγωγή του γάλατος οι μητέρες χρησιμοποιούσαν ειδικά αποκοπτικά σφοντύλια «σφοντύλια του πισοστρεμού», όπως αποκαλούνταν, τα οποία κρεμούσαν από το λαιμό τους και τα έριχναν πίσω στην πλάτη. ΄Όλα αυτά γινόταν με τελετουργικό τρόπο ημέρα Σάββατο κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο με σκοπό να «πισοστρέψει» το γάλα της, αφού εν των μεταξύ με το ζουνάρι του πατέρα έκανε πιεστική επίδεση των μαστών, στους οποίες είχε τοποθετήσει κοινά σφοντύλια. Σημειώνουμε ότι κατά την εξεταζόμενη περίοδο άρχισαν κα κυκλοφορούν και οι οδηγίες από ιατρούς, όπως εκείνη του Πέτρου Ηπήτη, που δημοσιεύθηκε στον Ερμή το Λόγιο του 1817, σελ.533-547, 564-578, και τόνιζαν τους κινδύνους από τον απότομη διακοπή του θηλασμού.
Συμπέρασμα: Η μητέρα της λαϊκής παράδοσης επινόησε άμεσους τρόπους απογαλακτισμού με απλά μέσα για να προκαλέσει την αποστροφή του παιδιού στο θηλασμό. Αν και οι μέθοδοι δεν ήταν μια ευχάριστη εμπειρία για το παιδί, η μητέρα πίστευε ότι η εμπειρική τελετουργία του απογαλακτισμού βοηθούσε στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιδράσεων, συνεχίζοντας όμως να προσφέρει τη στοργή και την αγάπη της στο αποκομμένο παιδί της
|